Zeventig jaar geleden kwamen in totaal zo’n 12.500 Molukse KNIL-militairen met hun gezinnen in Nederland aan. Ook in Vught werden Molukse gezinnen gehuisvest in barakken op het voormalig concentratiekamp. Niet voor een tijdelijk verblijf zoals werd aangenomen maar voorgoed. In Blikveld van 3 april jongstleden is teruggekeken op deze periode met Ton Latuhihin, voormalig voorzitter van het woonoord Lunetten.
Na 70 jaar herdenken
In pers en media is erg veel aandacht geweest voor de komst zeventig jaar geleden van de Molukse KNIL-militairen met hun gezinnen naar Nederland. Ton Latuhihin: “Er is heel veel gebeurd. Begin jaren vijftig werden de eerste Molukkers op woonoord Lunetten gehuisvest met weinig begeleiding vanuit de overheid; leven in barakken met drie guldens en eten via een centrale keuken”. “In die tijd was ik kind, 1½ jaar oud; ons gezin ging niet naar Lunetten, maar naar kamp Beugelen, bij Staphorst, in 1954 zijn wij naar Lunetten gegaan”.
Jeugd
Latuhihin: “Toen werd in Lunetten de eerste kleuterklas gevormd. Wij waren de eerste kleuters; vijf/zes jaar was ik toen”.
Je vader was KNIL-militair geweest. Alle KNIL-militairen werden bij aankomst in Nederland ontslagen. Dat moet voor jouw ouders een moeilijke tijd zijn geweest, afgezien van de situatie waarin de Molukkers terecht kwamen? Ton Latuhihin: “In de begin jaren – in Beugelen – waren problemen als gevolg van de politieke situatie. Binnen de Molukse gemeenschap zelf waren er allerlei politieke afdelingen, die het aan de stok kregen met elkaar. Dat was ook de reden waarom wij vanuit Beugelen naar Vught zijn gegaan” en “wij moesten onder politiedwang weg uit Beugelen; dat is in mijn geheugen gegrift met het beeld van een ouderwetse politieagent, marechaussee met laars, grote flapbroek en grote hond”.
Wonen
Ton Latuhihin: “Als groot gezin had je maar een of twee kamers; het was krap; je had stapelbedden. Als je een of twee kinderen had ging het nog net, maar met meer kinderen moest je bij elkaar in hetzelfde bed slapen. Dat is wat ik mij herinner. Wij waren met vader en moeder met z’n zessen”. De Molukkers leefden in gebouwen een steen dik, gehorig en koud in de winter”.
Latuhihin is 1968 naar Waalwijk gegaan en daarna als gevolg van zijn huwelijk in 1976 weer teruggekomen in Lunetten te Vught. Latuhihin: “In 1968 zijn wij verhuisd. In die periode – vanaf 1960 – gingen vele mensen weg uit Lunetten. Dat was beleid van de overheid om de Lunetten zoveel mogelijk leeg te krijgen”.
Verzet
Hoe moet het verder met de Molukkers in Vught? Een vraag die in de jaren vijftig en zestig veel werd gesteld. Ton Latuhihin: “In 1982 kreeg de toenmalige minister Brinkman de opdracht om de Lunetten leeg te krijgen”, “in de wijk Vijverhof zou voor de in Lunetten wonende Molukkers een woonwijk gebouwd gaan worden”. “De Molukkers wilden niet weg, wilden in hun huizen blijven en zij wilden dat hun huizen gerenoveerd zouden worden. Daar was strijd over”.
Waarom wilden de Molukkers niet weg uit Lunetten naar een mooie nieuwe woonwijk? Ton Latuhihin: “Lunetten was een woongenot, niet zozeer het huis met een dak boven je hoofd, maar de gemeenschap, het bij elkaar zijn was voor de Molukkers heel erg belangrijk, met name ook voor mensen (RMS, KNIL) die aan oude rechten wilden vasthouden.”
Ton Latuhihin als voormalig voorzitter van de Kampraad Lunetten: “wij wilden op Lunetten blijven en wilden dat de huizen gerenoveerd zouden worden, terwijl de overheid al een nieuwe woonwijk aan het bouwen was voor de Molukkers”, “wij hebben ons met succes beroepen op het huurrecht; rechten die de overheid ons niet mocht ontzeggen” en “een belangrijk proces hierover is gewonnen door de Molukkers”.
Uiteindelijk zijn weinig Molukkers naar de nieuwe wijk Vijverhof gegaan. De Molukkers zijn op de Lunetten (met 107 woningen) gebleven.
Het ideaal van RMS: Republiek der Zuid-Molukken
Ton Latuhihin zegt dat het ideaal van de RMS nog steeds leeft onder de jeugd: “dat merk je; ook aan het leven op de Lunetten, je voelt gewoon dat je daar als Molukker vrij bent”.
Presentatie Peter Corvers en Ans de Man.
Techniek Maurice van der Vliet.
Het gehele interview met Ton Latuhihin is te beluisteren via onderstaande link:
