Een burgemeester zei eens over zichzelf: “De burgemeester is als een fiets; zonder ketting kan ik niets.” Dat is niet helemaal waar.
De burgemeester is het gezicht van het gemeentebestuur. Sommige mensen denken dat hij de baas is van de gemeente, maar daar komen nieuwe burgemeesters gauw achter; dat dat niet zo is. Behalve bij crises heeft een burgmeester wettelijk niet veel te zeggen. Maar de burgemeester moet daarentegen wel veel spreken. Bijvoorbeeld bij de jaarlijkse lintjesregen, bij jubilea, herdenkingen en feesten. Roderick van de Mortel bleek daar heel goed in te zijn.
Spreken in het openbaar is een vak, een ambacht. Roderick beheerst dat vak als geen ander bij de gemeente Vught. Spreken gaat hem ogenschijnlijk altijd makkelijk af. Maar dat is schijn: makkelijk speechen gaat alleen met veel voorbereiding en veel oefening. En bij hem: met hulp van Yolanda van den Berg.
Een mooie speech hoorde ik in november vorig jaar bij de dodenherdenking op de Distelberg. Roderick sprak daar tot een groep schoolkinderen. Hij vroeg ze bijvoorbeeld om zich voor te stellen dat hun vader of oudste broer zomaar ineens naar een ver land zou worden gestuurd, voor iets waar ze niks mee te maken hadden. En dat die daar dan dood werd geschoten. En over de ronkende vliegtuigbommen boven Vught en dat de gezinnen dan tot Maria zaten te bidden: “Ach lief vrouwke gift’m nog een douwke”. Uit angst. De Helvoirtse kinderen luisterden ademloos naar dat verhaal. En ook de ouderen waren geraakt, juist omdat het verhaal actueel is.
Als voorzitter van de gemeenteraad moet de burgemeester maandelijks de slangenkuil bezweren. Niet mee debatteren, niet mee beslissen, alleen zorgen dat de raad dat doet. Ook dat deed hij handig. Hij gaf iedereen de ruimte, oefende geen (merkbare) invloed uit en ging bijtijds over tot stemming. En hij leek het ook nog steeds leuk te vinden. Wat het toch vaak niet was.
Een doodenkele keer werd hij zelf bevraagd over zijn eigen portefeuille. Zoals vorig jaar over ongenoegens die er zijn binnen het ambtenarencorps. Toen zag ik hem al zijn retorische vaardigheden in de strijd werpen. En daar had weer niemand van terug.
Ook is de burgemeester voorzitter van het College van B&W. Dat speelt zich af achter gesloten deuren. Dus hoe het daar ging weten we niet. Wat we wel weten is dat wethouders in Vught kwamen en gingen, soms vanwege haat, soms vanwege de liefde. En te midden daarvan bleef Roderick overeind staan, als een dukdalf in een draaikolk.
Er komt een nieuwe burgemeester die zich nog moet bewijzen. Het zijn grote voetsporen waar zij haar eerste stappen in moet zetten.
De burgemeester is dus als een fiets, zonder ketting kan hij niets. Beste Roderick; ik heb al enige tijd een nieuwe fiets, zonder ketting maar met een aandrijfríem. Ik kan je zeggen: zonder ketting gaat het eigenlijk een stuk fijner.
