Vught staat na de zomer minstens twee keer voor de Raad van State, de hoogste bestuursrechter. Over de reconstructie van de N65 en over het bestemmingsplan buitengebied Haaren. Wat gebeurt daar dan?
In Den Haag zit de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State, kortweg ABRvS, in een groot stadspaleis. Als ik daar kom doe ik telkens maar weer een stropdas om. Want je komt bij een hoog gezelschap dat wordt voorgezeten door de koning. Die zien we nooit, maar wel 49 ‘staatsraden’: heren en dames topjuristen. Ondersteund door 250 medewerkers. Ze beoordelen jaarlijks zo’n 6000 overheidsbesluiten en 8000 vreemdelingenzaken. Misdrijven, ruzies en handelsgeschillen doen ze niet, die gaan naar andere rechters.
De staatsraden zijn rechtsgeleerden, aan politiek doen ze niet. Ze respecteren de bestuursvrijheid van democratisch gekozen overheden. Die mogen van hen keuzes maken, bevoordelen, benadelen, zelfs domme dingen doen. Niet mee eens? Kies volgende keer een andere overheid! Maar: de wetten en regels van dit land moeten strikt worden nageleefd! Daar letten ze op. De staatsraden zijn streng. Dat moet ook, want zij hebben het laatste woord.
Iedereen kan zijn overheid voor de ABRvS sleuren over een besluit dat hem of haar direct raakt. Een advocaat hoeft niet. Je heet dan ‘appellant’ en het kan gaan om je privébelang – zoals je woongenot of bedrijfsschade – of om collectieve belangen, zoals verkeersveiligheid, milieu of natuur. Bij die laatste geschillen voelt de betrokken overheid – die heet ‘verweerder’- zich ongemakkelijk, want collectieve belangen zijn toch ook hun ding, zou je denken. Helaas niet. Te vaak krijgen politieke, zakelijke of financiële belangen voorrang. Vooral boven milieu en natuur: die hebben geen stemrecht en geen geld, dus geen macht. Maar wel sterke wetgeving, zo is gebleken rond stikstof en klimaat.
Het gemeentebestuur van Vught moest in de voorbije vijf jaar zestien keer naar de ABRvS, voor zover ik kan nagaan. In één zaak kreeg de gemeente huiswerk opgelegd (schorsingsverzoek N65). In negen zaken kreeg de gemeente gelijk. Maar in zes zaken bleek het Vughtse bestuursbesluit onrechtmatig en werd het door de ABRvS ‘vernietigd’. Alles voor niks. Wethouders en raadsleden vloeken dan stilletjes maar halen publiekelijk hun schouders op: “niks aan de hand”. Voor de ambtenaren is het pijnlijk. Zij moesten er immers voor zorgen dat het besluit juridisch correct was. Niet dus. Au!
De twee zaken van komend najaar zijn door anderen gebakken peren waar nu Vught mee zit. De N65 is vooral van Rijkswaterstaat en een maatje te groot voor onze gemeente. Die zaak is uit handen gegeven aan de Provincie en Haagse advocaten. Het buitengebied Haaren was vriendjespolitiek prutswerk van de gemeente Haaren dat Vught nu tegen wil en dank moet rechtbreien. Beide zaken barsten van de gebreken. Ik denk dus dat de Vughtse politici weer twee keer stilletjes vloekend de schouders gaan ophalen. Maar dat denk ik natuurlijk ook omdat ik namens ‘appellanten’ partij ben. Met stropdas.
