Gaat het buitengebied van Vught, Helvoirt en Cromvoirt straks één groot pretpark worden? Critici, vooral uit de hoek landschap en natuur, zijn daar bang voor. Die vrezen dat er in het agrarische gebied straks distributiedozen, transportbedrijven, garages of zelfs casino’s verrijzen.
Wat is er aan de hand? In Helvoirt gelden vanaf 1 januari 2021 nieuwe regels voor het buitengebied. De gemeente Haaren stelde vlak voor de herindeling nieuwe regels vast voor vrijkomende agrarische bebouwing (vab). Met die nieuwe regels zouden leegstaande stallen gemakkelijk kunnen worden omgetoverd in allerlei activiteiten die het groene buitengebied kunnen veranderen in een groot bedrijventerrein, zo wordt gevreesd.
Vught, maar ook Oisterwijk en Boxtel, was aanvankelijk fel tegen de wijziging die Haaren ten gunste van de boeren er net voor het neerhalen van de Haarense vlag nog eventjes doordrukte, zo was de redenering. De nieuwe regeling in Helvoirt geldt inmiddels anderhalf jaar maar er is nog geen distributiedoos te bekennen in het Helvoirtse buitengebied. En die komen er ook niet!
Vught, Oisterwijk en Boxtel hebben hun bezwaren en het beroep tegen het (voorheen Haarense) bestemmingsplan ingetrokken. Het Vughtse college, gesteund door de gemeenteraad, zag in dat dit plan ‘geen inhoudelijke wijziging’ betekent. De Vughtse raad heeft voor een ruimere regeling gekozen voor (straks) de hele gemeente, dat staat vast. Maar het houdt zelf de touwtjes in handen.
Hoe zit dat? Wat is nu precies de crux? Stoppende boeren kunnen bij de gemeenteraad een verzoek indienen om de bestemming van agrarische gronden te wijzigen in ‘Wonen’ of in ‘Bedrijf’. Voor die beoordeling toetst B&W aan die nieuwe regels, het vab-beleid. Daarbij heeft het college een eigen beoordelingsvrijheid. B&W kan dus instemmen met een verzoek of niet. Het moet elke aanvraag dus kritisch toetsen aan de waarden van de omgeving.
Critici beweren dat die gewijzigde regels voor boeren ruime mogelijkheden bieden voor bedrijvigheid die niet thuishoort in het buitengebied. Maar het is een misverstand te denken dat de gemeente een distributiedoos of casino niet kan tegenhouden. Er gelden voorwaarden, zoals de toets of het initiatief een meerwaarde heeft voor het gebied en aansluit bij de omgeving. ‘Het komt dus voor een groot deel aan op de wijze waarop invulling wordt gegeven aan het beleidskader’, oordeelde het Vughts college bij de behandeling vorig jaar in de gemeenteraad.
Bovendien is de gemeenteraad zelf aan zet bij dat vab-beleid. B&W toetst ‘slechts’ aan dit beleid. De raad bepaalt de kaders van dat beleid en controleert of B&W dit op juiste wijze uitvoert. Als B&W niet (voldoende) toetst aan landschapswaarden dan kan de raad ingrijpen.
In het verleden is er veel misgegaan rondom boeren en (mega)stallen, zeker! En excessen zijn ook nu niet uit te sluiten. Bij verruiming van regels rust op de gemeente een grote verantwoordelijkheid. Maar om nu te stellen dat ons agrarisch buitengebied één groot bedrijventerrein en één groot feestterrein mag worden, zoals op deze plek wordt beweerd, daarvoor zijn geen aanwijzingen.
