Theo Vorstenbosch
De herdenking van de bevrijding en het vieren van de vrijheid kreeg in onze drie dorpen op allerlei manier gestalte. In Cromvoirt en de Distelberg gebeurde dat met een heel indrukwekkende ceremonie bij het Monument op de Distelberg waar vooral de kinderen een grote rol speelden. ’s Avonds was er een herdenkingsbijeenkomst in de Lambertuskerk in Cromvoirt. Daar werd op een bijzonder manier met lezingen, presentaties en muziek stilgestaan bij de oorlog, de bevrijding en de slachtoffers alsook de dankbaarheid voor vrijheid en vrede en de waarde daarvan voor jong en oud. Een bijeenkomst die ontroerde, maar ook tot denken aanzette. De boodschap van de bijeenkomst was dat we verhalen moeten blijven doorvertellen om herhaling van zo’n tragedie als oorlog te vooromen. Mensen aan het denken zetten om elementen in de samenleving die de kiemen zijn van onvrede en oorlog te leren onderkennen.
Ongeveer tegelijk met onze herdenkingsvieringen waren de ongeregeldheden in Amsterdam. Wat een tegenstrijdigheid, hoe bizar. Hoe komen mensen ertoe dit elkaar aan te doen? Wat drijft hen?
Het holt onze samenleving en democratie van binnenuit uit, hebben we dan niet geleerd?
Een week later was ik op een boekpresentatie in de Jordaan in Amsterdam. Stephanie Biesheuvel bracht haar boek ‘Verraad in de Jordaan’ uit. Zij kwam er per toeval achter dat haar overgrootvader fout was in de tweede wereldoorlog. Toen zij op onderzoek uitging bleek niet alleen haar overgrootvader de verkeerde kant gekozen te hebben, maar ook zijn kinderen en daar de aanhang van. De verhalen die zij opdook onder andere uit het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging Den Haag verbijsterde haar. Zij kende haar familieleden eigenlijk alleen maar als lieve, leuke oudjes en had geen idee wat er tijdens de oorlog gebeurd was en wat zij allemaal gedaan hadden. Wel voelde zij in haar jeugd dat er iets was in de familie, maar daar werd nooit over gesproken. Ze heeft het allemaal uitgeplozen en in haar boek verwerkt en daarmee het stilzwijgen verbroken. Daarmee probeerde ze ook te achterhalen wat dit nu voor haar betekende en hoe het op haar afstraalde als kind van de derde generatie na de oorlog. Wat als je voorouders helden waren, maar wat als je voorouders verraders waren? In een 5-delige postcast probeert ze uit te leggen wat het allemaal met haar gedaan heeft en nog doet.
Het boek van Stephanie roept dan meteen de vraag op hoe we kunnen voorkomen dat er in onze samenleving gezinnen en groepen mensen ontstaan die zich afzetten tegen anderen, die polariseren, manipuleren en zelfs terroriseren. Hoe voorkomen we dat we nog eens in die val van oorlog en terreur trappen?
Op radio en TV horen en zien we dagelijks deskundigen die het probleem duiden en analyseren. Over de oplossingen zijn er verschillende meningen maar de ondertoon is steeds: blijf in gesprek, voor de dialoog en heb respect voor je medemens.
Wat mij betreft begint het nog kleiner: steek je hand uit en sta open voor de ander en zijn of haar noden.
