Of toch niet? Cromvoirt is van oudsher een agrarisch dorp of gewoon een boerendorp, alhoewel de laatste typering niet in alle oren positief klinkt. Ik weet nog dat kinderen uit Esch of Cromvoirt in Vught op school toch wat meewarig aangekeken werden. Toch was het dorp zelf trots op deze status. De ruimte, de vrijheid, de saamhorigheid, het ondernemerschap, de samenwerking en ook het Brabantse naoborschap. Er zijn nog heel veel boerderijen in Cromvoirt, maar er zijn er nog maar twee die dienstdoen als echte boerderij. De anderen zijn woonhuizen geworden of hebben een ander invulling gekozen. Met de Monumentendagen in het weekend kun je in Cromvoirt nog zo’n oude boerderij gaan bezoeken.
Het dorp was een boerengemeenschap met hardwerkende mensen die in die tijd samen met al hun collega’s in het land zorgden voor een groot deel van ons nationaal inkomen en ervoor zorgden dat de mensen genoeg te eten en te drinken hadden. Sla er het boekje “N.C.B. Vught, 100 jaar bedrijvigheid ((1896 – 1996)” maar eens op na.
Tijden veranderden en de boeren moesten meer produceren en grootschalig gaan werken op aanraden van de overheid en gedwongen door de economie. Dat leidde ertoe dat authentieke boerenbedrijven niet meer pasten in woonkernen en dus verhuisden naar de polder of stopten. Sommige boerderijen werden omgevormd tot camping en andere weer tot manege of paardenpension of B&B. Een enkeling kon het nog redden als boer in het dorp. Intussen wel veranderd natuurlijk want de oorspronkelijk gemengde bedrijven met koeien, varkens en kippen zijn allang verleden tijd. De kippen en varkens zijn van de boerenbedrijven in Cromvoirt verdwenen o.a. ook omdat er heel veel geïnvesteerd moest worden om aan de huidige regels te kunnen voldoen. We hebben nu alleen veeteeltbedrijven in het dorp waarvan de grazende koeien in de weilanden ervoor zorgen dat we ons landelijke karakter behouden.
Maar nu? Houden de boeren het vol? Geven de huidige ontwikkelingen hen nog een kans om hun bedrijven voort te zetten. Met hart en ziel runnen zij hun bedrijven, trots op wat ze bereikt hebben en trots op hun producten voor de voedselketen in ons land. Hebben ze nog perspectief of gaat het jojoënde beleid van de overheid ook hen de das om doen. Een overheid die ook op het gebied van landbouw geen visie heeft of had en nu voor problemen staat die bijna niet op te lossen zijn zonder heel veel schade te berokkenen. Eigenlijk heeft men geen oplossingen en sneuvelt straks de ene minister na de anderen op dit dossier omdat het een tegenstrijdige boodschap in zich heeft. Maatregelen afkondigen om heel veel boerenbedrijven op te doeken en vervolgens een minister opdracht geven om die boeren perspectief te bieden. Een schier onmogelijke opdracht. Zeker als de oplossingen die men voorstelt weer bij de rechtelijke macht stranden. Hoezo perspectief. Het is een heel complexe materie en er zullen zeker wel oplossingen zijn, maar dan zal men veel breder moeten kijken en niet de focus alleen op de landbouw leggen. Misschien kunnen we dan weer terug naar ons oude dorpskarakter c.q. kunnen we de boeren behouden die dan bijvoorbeeld op een zoveel mogelijk circulaire manier hun bedrijven kunnen runnen en een eerlijke prijs krijgen voor hun producten.
Het zal betekenen dat de pijn niet alleen terecht komt bij de landbouw, maar ook de overheid, industrie en bedrijven. Het zal meer genuanceerd, gefaseerd en verdeeld moeten worden. Buiten kijf staat dat er echt wel iets moet gebeuren om onze wereld leefbaar te houden.
Maar stel dat de overheid een maatregel afkondigt dat alle werknemers die binnen een straal van 15 km van hun werkplek af wonen voortaan alleen op de fiets (of te voet) naar het werk mogen en dat werknemers die verder weg wonen alleen nog met het openbaar vervoer naar hun werk mogen. Wat zou dat opleveren?
Is het een onzinnige maatregel…? En die maatregelen voor de vele boeren dan?
¹) uit het gedicht “Ballade van den boer” van J.W.F. Werumeus Buning uit 1935.
