Op 4 mei wordt er overal in het land de Tweede Wereldoorlog herdacht. Zo ook in onze regio, bijvoorbeeld in Nationaal Monument Kamp Vught. Onder meer schrijfster Annejet van der Zijl èn Bossche ‘spoken word-artiest’ Joshua Snijders stonden stil bij alle mensen die tijdens de oorlog omgekomen zijn.
Ongeveer 700 mensen waren naar de jaarlijkse herdenking op het buitenterrein van Kamp Vught toegekomen. Nadat directeur Jeroen van den Eijnde alle belangstellenden welkom had geheten, was het woord aan schrijfster Annejet van der Zijl. Van der Zijl is onder andere bekend van haar boek Sonny Boy, waarin ze het verhaal beschrijft van Rika van der Lans en Waldemar Nods.
Beiden werden vanwege hun actieve rol in het verzet vastgehouden in Kamp Vught. Volgens Van der Zijl was “Kamp Vught voor hen de voorbode van de hel, alleen wisten ze dat toen nog niet”. Van der Lans kwam uiteindelijk om in kamp Ravensbrück en Nods stierf bij de aanslag op het schip Cap Arcona.
Van der Zijl verwees in haar toespraak ook naar de oorlogen in Oekraïne, Israël en Rusland. “Al die mensen die we nu op het nieuws zien, zijn net zulke gewone gezinnen als het gezin Nods destijds was. Kapot gemaakt door de mensen boven hen, die burgerlevens ondergeschikt stellen aan de oorlogen die zij besluiten te voeren.”
(Tekst loopt door onder de video – de video is tot stand gekomen door ‘De Mediamannen’)
Gevoel van verantwoordelijkheid
Na een muzikaal intermezzo van Stephanie Struijk nam spoken word-artiest Joshua Snijders het woord: “Ik vind het belangrijk om te herdenken, omdat mensen in de vorige generaties hun eigen levens op het spel zetten voor de vrijheid waar wij nu nog van genieten”. Daarnaast waren er bijdragen van een aantal mensen uit het publiek, die via hun families ook een link met Kamp Vught hebben.
Schrijfster Femmetje de Wind sprak namens overlevende Elly Vleeschhouwer-Blocq, die vanwege ziekte niet bij de herdenking aanwezig kon zijn. Vleeschhouwer-Blocq was een van de eerste gevangenen van Kamp Vught. De Wind schreef een boek over haar verhaal. “Het is verbijsterend, maar toen Elly het aan me vertelde, klonk het haast gewoon. Ze zegt elke keer hoeveel geluk ze heeft gehad. Ze voelt zich, nu het antisemitisme weer oplaait, verantwoordelijk om zichzelf uit te spreken. Daarover zei ze: “In de oorlog was ik nooit echt bang, maar nu ben ik dat wel.”
Portretten van gevangenen
Aan het einde van de herdenking legden vertegenwoordigers van oud-gevangenen, nabestaanden en betrokken organisaties een krans. Dit werd gedaan door onder meer de Vrienden van Kamp Vught, burgemeesters Roderick van de Mortel (Vught) en Jack Mikkers (Den Bosch) en commissaris van de Koning Ina Adema.
De bezoekers werden daarna uitgenodigd om het portret dat ze bij binnenkomst hadden gekregen, te plaatsen bij het crematorium. Op die portretten zijn de namen, geboorte- en sterfdatum te lezen van degenen die in Kamp Vught zijn overleden of gefusilleerd.
