Op vrijdag 28 maart is in de Penitentiaire Inrichting (PI) Vught een nieuwe, zwaar beveiligde zittingszaal officieel geopend. Deze moderne ruimte is speciaal ontworpen om rechtszittingen binnen de gevangenismuren te houden, waardoor het transport van gedetineerden naar externe rechtbanken aanzienlijk wordt beperkt. Dit verhoogt zowel de veiligheid als de efficiëntie van het juridische proces.
Eerste blik voor de media
Journalisten kregen als eersten de gelegenheid om kennis te maken met de zittingszaal. Tijdens een rondleiding konden zij de ruimte bezichtigen en vragen stellen over de functionaliteit en het gebruik ervan. Daarnaast waren er interviewmogelijkheden met de burgemeester van Vught en staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Ingrid Coenradie.
Een trotse burgemeester
Burgemeester Van de Mortel is zeer verheugd over de komst van de nieuwe zittingszaal, omdat deze bijdraagt aan een veiligere en rustigere omgeving in Vught. “Door deze nieuwe zittingszaal is er meer veiligheid en minder overlast door vervoersbewegingen in ons dorp. Voorheen reden vijf tot zes auto’s achter elkaar, met twee helikopters erboven”, aldus de burgemeester.
Ruim vijf jaar geleden stuurde Van de Mortel de eerste brief aan de minister met het verzoek om een extra beveiligde rechtbank te realiseren. Ook heeft hij voortdurend aandacht gevraagd voor dit onderwerp bij de politie. Enkele dagen voor zijn afscheid als burgemeester van Vught is de zittingszaal gereedgekomen. Hij benadrukt het belang van goed gebruik van de zaal en roept de rechterlijke macht op om dit ‘cadeautje’ optimaal te benutten.
Efficiënter en veiliger
Staatssecretaris Ingrid Coenradie deelt het enthousiasme en onderstreept de voordelen van de nieuwe faciliteit: “Elke reisbeweging die we moeten maken, kost geld en personeel en brengt veiligheidsrisico’s met zich mee. Elke vermindering, al zijn het er maar een paar per maand, betekent grote besparingen en een efficiënter gebruik van onze middelen.”
Erik Tuijp, programmamanager: “De Rechtspraak WK5 – dikke muren en veel staal”
De nieuwe zittingszaal bevindt zich in de zwaarst beveiligde sector van PI Vught, bekend als WK5. Dit staat voor ‘Wederzijdse Kwaliteit 5’, de hoogste beveiligingscategorie binnen het gevangeniswezen. De locatie is specifiek ingericht voor de meest risicovolle gedetineerden, waaronder verdachten van zware misdrijven en personen met een hoog vlucht- of veiligheidsrisico.
Naar verwachting zullen er jaarlijks 30 tot 40 zittingen plaatsvinden, met de eerste geplande zitting medio mei 2025. De rechtszittingen in PI Vught volgen dezelfde juridische formaliteiten als reguliere rechtbankzittingen. Gedetineerden die in Vught verblijven, hoeven hun detentieomgeving niet te verlaten, wat het proces versnelt en vereenvoudigt. De zittingszaal is uitgerust met moderne videoconferentievoorzieningen, waardoor rechters, officieren van justitie en advocaten efficiënt kunnen communiceren met externe instanties.
Capaciteit en inrichting
De zittingszaal biedt ruimte aan twee officieren van justitie, vier rechters, twee griffiers, drie verdachten met hun advocaten, justitieel personeel en een beperkt aantal journalisten. Publiek kan de zittingen niet fysiek bijwonen, maar heeft de mogelijkheid om deze via een livestream te volgen.
Einde aan risicovol transport
Voorheen vereiste het vervoer van zware criminelen zoals Ridouan Taghi of Willem Holleeder een grootschalige veiligheidsoperatie. Per zittingsdag waren circa 500 beveiligers, twee helikopters en zwaar gepantserde voertuigen nodig. Gedetineerden werden geblindeerd vervoerd, wat vaak leidde tot desoriëntatie en misselijkheid bij aankomst. Met de nieuwe zittingszaal in PI Vught behoort deze complexe en kostbare logistiek tot het verleden.
Bouwproces en kosten
De voorbereidingen en bouw van de zittingszaal namen elk één jaar in beslag. De totale kosten kwamen uit op 22 miljoen euro, hoger dan de oorspronkelijke schatting van 15 miljoen. De rechtbank Oost-Brabant beheert de faciliteit, maar rechtbanken en gerechtshoven uit heel Nederland kunnen er gebruik van maken.
PI Vught als tweede EBZ-locatie
PI Vught is na het Justitieel Complex Schiphol de tweede locatie in Nederland waar berechting en detentie op één plek worden gecombineerd. Gezien de toenemende behoefte aan extra beveiligde zittingslocaties worden de komende jaren nieuwe EBZ-faciliteiten gerealiseerd in Vlissingen (gepland voor 2028) en Lelystad, dat de zwaarbeveiligde rechtszaal ‘De Bunker’ in Amsterdam-Osdorp zal vervangen.
De rechter bepaalt per zaak of de zitting plaatsvindt in de nieuwe zittingszaal van PI Vught of in een andere beveiligde locatie, zoals Schiphol of Amsterdam-Osdorp. Factoren zoals de complexiteit van de zaak, het aantal verdachten en de benodigde beveiligingsmaatregelen spelen hierbij een rol.
Met de opening van deze zittingszaal zet Nederland een belangrijke stap in het veiliger en efficiënter organiseren van rechtszaken voor de zwaarste criminelen.
Impressie zittingszaal Penitentiaire Inrichting (PI) Vught – foto’s © Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)
Officiele opening zittingszaal
