De grondwaterstanden blijven overal hoog tot zeer hoog voor de tijd van het jaar. In 2023 en 2024 viel bijna de hoeveelheid neerslag die kenmerkend is voor een regenwoud. Omdat grondwater slechts langzaam wegstroomt, blijft het in veel gebieden erg nat. Alleen een langere periode van droogte kan hier verandering in brengen.
De gevolgen van de langdurige extreem lange natte periode, die in 2023 begon, zijn nog steeds merkbaar. Dit was een uitzonderlijk nat jaar, met een neerslaghoeveelheid van ongeveer 1110 tot 1220 mm in het beheergebied van Waterschap De Dommel, waar normaal gesproken circa 800 mm per jaar valt. Door het natte najaar en het hoogwater tijdens de kerstperiode was het eind 2023 in het hele gebied extreem nat.
Geen droge maanden
Gedurende 2024 viel er in elke maand meer neerslag dan gemiddeld. Er was geen enkele maand waarin sprake was van droge omstandigheden. Vooral mei viel op als een extreem natte maand, met een totale neerslaghoeveelheid van ongeveer 181 mm, ruim boven het eerdere maximum van 110 mm sinds 1984. Door de aanhoudende regenval en het ontbreken van langere droge periodes blijven de grondwaterstanden uitzonderlijk hoog.
(Tekst loopt door onder foto)
Bestuurder Bas Peeters: “Ons beleid is om het hele jaar door water vast te houden, tenzij de omstandigheden dit niet toelaten”
In oktober 2024 nam het bestuur van Waterschap De Dommel extra tijdelijke maatregelen in de Kempen, na een lange periode van ernstige wateroverlast in het gebied. Onder deze maatregelen vielen intensiever maaien waar de regelgeving dit toeliet en het laag houden van stuwen in beken en sloten op noodzakelijke locaties. Deze maatregelen worden niet verlengd. Bestuurder Bas Peeters licht toe: “Extra maaien is niet nodig, omdat er momenteel nog weinig groei is in sloten en beken. Ons beleid is om het hele jaar door water vast te houden, tenzij de omstandigheden dit niet toelaten. Dit laatste is al bijna twee jaar het geval.” Daarnaast wijst hij erop dat er nog nooit zoveel maanden achtereen meer dan gemiddeld water is afgevoerd.
Slechts acht droge weken in 2024
Ter illustratie van de uitzonderlijke neerslaghoeveelheden wordt 2024 vergeleken met eerdere jaren. Het jaar 1998 stond tot voor kort bekend als het natste jaar ooit gemeten door het KNMI (sinds 1901), met 1013 mm neerslag. Dit record werd in 2023 verbroken met 1180 mm, terwijl 2024 hier net onder bleef met 1140 mm.
(Tekst loopt door onder foto)
Opvallend is dat de neerslagcurve van 2024 vrijwel continu stijgt, zonder langere perioden van droogte. Dit is gebruikelijk in de winter, maar in het voorjaar en de zomer zijn in andere jaren doorgaans langere droge periodes zichtbaar die de totale neerslaghoeveelheid temperen. De langste droge periode in 2024 was slechts twaalf aaneengesloten dagen in november. Verder waren er slechts acht droge weken in het hele jaar. Ter vergelijking: in 2023 kende Nederland een droge periode van 39 aaneengesloten dagen.
Kans op droogte klein
Voor een daling van de grondwaterstanden is een langere droge periode met minder dan gemiddelde neerslag noodzakelijk. In januari en februari viel neerslag conform het gemiddelde voor de tijd van het jaar. Bas Peeters stelt: “De kans dat er op 1 april sprake zal zijn van droogte is hierdoor erg klein. Het risico dat sommige landbouwpercelen tegen die tijd nog slecht begaanbaar zijn door de hoge grondwaterstanden is op dit moment groter.”
