In Nationaal Monument Kamp Vught was donderdagmiddag de presentatie van het boek ‘Wraak op het verzet’. In dit boek schrijft Ad van Liempt over de laatste maanden van Kamp Vught en met name de laatste deportaties en executies uit die periode.
Volgens Jeroen van den Eijnde, directeur van NM Kamp Vught, trekt Van Liempt de lezer mee in het verhaal. “Hij verbindt alle elementen van die chaotische maanden waarin de gebeurtenissen zich opstapelden. Ook voor mij staan er nieuwe dingen in het boek en ook veel dingen die bij het grote publiek onder de radar zijn gebleven. Er is al eerder geschreven over het aantal gefusilleerde gevangenen in Vught en Van Liempt weet aannemelijk te maken dat het er meer zijn dan de 329 die nu op het monument staan. Hij denkt dat het er meer dan vierhonderd waren en we gaan zeker nog eens proberen om daar meer helderheid over te krijgen.”
Twan van de Brand ging met Van Liempt in gesprek. “Het is evident dat er meer gefusilleerden moeten zijn, maar het is moeilijk om namen en foto’s te vinden. De nazi’s probeerden al het bewijs te vernietigen en het was bovendien een chaos op het kamp. De executies betroffen vooral verzetsmensen, waaronder een aantal zeer vooraanstaande. In de laatste maanden werden verzetsgroepen uit het hele land naar Vught gebracht omdat ze hier gemakkelijk en ongezien konden worden geëxecuteerd. Het aantal executies werd alleen begrensd door het gebrek aan voldoende verbrandingsovens. Er was geen tijd meer om de rest te fusilleren, anders waren het er zeker meer geweest.”
Duivelse Dinsdag
Naast de executies beschrijft het boek ook de laatste transporten naar Ravensbrück en Sachsenhausen. “Het was in Vught geen Dolle Dinsdag maar Duivelse Dinsdag. In de ochtend was er feest in het kamp vanwege de geruchten dat de geallieerden Nederland hadden bereikt. Terwijl de schoten van de laatste executies nog naklonken, heerste er een euforische stemming. Maar toen kwamen de treinen voorrijden en werd het kamp ontruimd. Geen gevangene mocht levend in handen van de geallieerden komen.”
Het schrijven van het boek viel Van Liempt zwaar. “Het heeft misschien met de leeftijd te maken dat je emotioneel incontinent wordt. Maar het was ook zware informatie en die heeft me echt aangegrepen. Je komt in de diepste diepten terecht die mensen meemaken. Je komt ook bij het allerslechtste in de mens terecht, maar gelukkig ook bij het allerbeste. Dat zijn de lichtpuntjes, de mensen met heldhaftige invloeden. Daardoor houdt je het vol als schrijver en als lezer.”
Van Liempt bezocht ook de bunkergevangenis voor zijn boek. “Dat was uitgesproken beklemmend, maar ik kende natuurlijk ook de verhalen van de mensen die er hun laatste uren doorbrachten. Zij hoorden vanuit de gevangenis ook de schoten van de executies, wetende dat zij de volgende konden zijn. De bunkergevangenis is het meest aangrijpende oorlogsmonument van Nederland. Het is doodzonde dat we dat niet als zodanig hebben kunnen behouden. Enkele politici hebben er onlangs bijna voor gezorgd dat het een nieuw onderkomen voor zware criminelen zou worden, maar dat heeft Jeroen weten te voorkomen. Niemand uit Den Haag heeft openlijk zijn excuses aangeboden voor dat schandelijke plan.”
Genocidale acties
Van Liempt overhandigde het eerste exemplaar van zijn boek aan Jan Wikkerink, kleinzoon van verzetsman Hendrik Wiggers. “Hiermee komen de twee genocidale acties samen. Wiggers zat gevangen in de bunker, maar ontsnapte aan de executies. Hierna werd hij echter alsnog op transport gezet. In zijn vierde concentratiekamp overleed hij. Wiggers staat ook symbool voor die dinsdag toen ze van de vreugde van het aanstaande einde van de oorlog naar de wanhoop van het transport gingen.”
Ook voor Van den Eijnde had Van Liempt een presentje. Een usb-stick met ruim 7000 pagina’s informatie die hij uit een Duits archief heeft gehaald. Volgens Van den Eijnde zijn nog steeds niet alle thema’s uit het verleden van Kamp Vught geschreven. Of Van Liempt zich hieraan gaat wagen, weet hij nog niet. “Ik ga eerst even uitrusten. Ik heb op mijn leeftijd nog maar een paar boeken te schrijven en ik moet zorgvuldig zijn met de keuzes die ik maak.”
Van Liempt was dit weekend ook te gast bij Blikveld. Dit interview is hieronder te beluisteren:
